Trung Quốc

Tranh thời nhà Thanh vẽ Hạng VũMặt nạ hình Hạng Vũ trong Kinh kịch

Dù cuối cùng thất bại trong cuộc chiến Hán Sở tranh hùng, Hạng Vũ vẫn được các thi sĩ đời sau nhắc tới nhiều hơn so với Lưu Bang. Thơ ca của người đời sau viết về ông không thiếu lời ca ngợi, sự khâm phục và nuối tiếc cho thất bại của một vị anh hùng cái thế.

Nhà thơ Đỗ Mục đời nhà Đường có bài Đề Ô Giang đình như sau:

Thắng bại binh gia sự bất kỳBao tu nhẫn sỉ thị nam nhiGiang Đông đệ tử đa tài tuấnQuyển thổ trùng lai vị khả tri!

Dịch:

Thắng bại nhà binh chuyện bất kỳNén lòng hổ nhục mới nam nhiĐệ tử Giang Đông nhiều người giỏiCuốn đất quay về cũng có khi!

Thừa tướng nhà Tống là Vương An Thạch cũng có một bài Đề Ô Giang đình như sau:

Bách chiến bì lao tráng sĩ aiTrung nguyên nhất bại thế nan hồiGiang Đông đệ tử kim do tạiKhẳng bị quân vương quyển thổ lai!

Dịch:

Trăm trận mệt nhọc tướng rã rờiĐại bại trung nguyên khó vãn hồiĐệ tử Giang Đông nay còn đóSẽ vì quân vương quật khởi thôi!

Nữ thi sĩ đời nhà Tống là Lý Thanh Chiếu có bài từ Ô Giang được truyền tụng rộng rãi:

Sinh đương tác nhân kiệtTử diệc vi quỷ hùngChí kim tư Hạng VũBất khẳng quá Giang Đông!

Dịch:

Sống làm người anh kiệtChết cũng ma anh hùngXưa nay nhớ Hạng VũChẳng chịu về Giang Đông!

Vương Đàn thời nhà Thanh viếng Hạng Vũ một bài thơ như sau:

Tần nhân thiên hạ, Sở nhân cungUổng bả đầu lô tặng Mã ĐồngThiên ý hà tằng đản Lưu QuýĐại Vương thất kế luyến Giang ĐôngTảo thôi Hàm Cốc xưng Tây ĐếHà tất Hồng Môn sát Bái CôngĐồ túng Hàm Dương tam nguyệt hoảNhượng tha Lâu Kính thuyết Quan Trung

Dịch:

Đất của Nhà Tần, cung của ôngUổng lấy đầu lâu tặng Mã ĐồngÝ trời đâu có thương Lưu Quý[16]Đại Vương thất sách mến Giang ĐôngSớm phá Hàm Quan xưng Tây ĐếCần chi Hồng Yến giết Bái Công[17]Thiêu cháy Hàm Dương ba tháng trọnĐể cho Lâu Kính thuyết Quan Trung[18]

Việt Nam

Vua Lê Thánh Tông viết:

Học thông muôn địch dám ai dè,Nền Bá Vương xưa vẫn nhắm nhe.Mười một phen khua Tần lạnh gáy,Bảy mươi trận đã Hán tanh mè.Chẳng dùng Á phụ[19], tôi xương rắn,Nên phải Trần Bình, chước éo le.Chí sĩ nay dầu bàn bạc tới,Khá hồn, khá tiếc, khá mè he.